Το θαύμα της Βενετίας – Με αφορμή τη μουσική La Serenissima

Edit Template

Το θαύμα της Βενετίας – Με αφορμή τη μουσική "La Serenissima"

Το κομμάτι “La Serenissima” (1981) είναι το σήμα κατατεθέν του συγκροτήματος Rondò Veneziano, που δημιούργησε ο συνθέτης Gian Piero Reverberi.
Το όνομα σημαίνει «Η Γαληνοτάτη», όπως αποκαλούσαν παλιά τη Δημοκρατία της Βενετίας — Serenissima Repubblica di Venezia.

Κάθε πόλη έχει τη μουσική της.
Η Βενετία όμως δεν χρειάζεται λόγια· έχει κύμα.
Κι αυτό το κύμα το μετέτρεψε σε ήχο ο Gian Piero Reverberi με το “La Serenissima” των Rondò Veneziano.

Η μελωδία αρχίζει σαν αναπνοή πρωινή πάνω στα κανάλια,
και σιγά-σιγά γεμίζει με ρυθμό,
όπως το νερό που χαϊδεύει τους παλιούς κορμούς που κρατούν την πόλη όρθια αιώνες τώρα.

Ακούγοντάς το, νιώθεις πως η μουσική είναι η ίδια η Βενετία:
μισή φως, μισή αντοχή.
Στο φόντο, το σύγχρονο έργο MOSE — οι πύλες που υψώνονται για να την προστατέψουν —
μοιάζει να χορεύει στον ρυθμό της.

Το “La Serenissima” δεν είναι απλώς τραγούδι·
είναι ύμνος στη συνεργασία του ανθρώπου με τη φύση,
στην τέχνη που σώζει,
στην επιμονή που δεν βουλιάζει.

ΒΕΝΕΤΙΑ — Η ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΣΤΕΚΕΤΑΙ ΠΑΝΩ ΣΕ ΔΕΝΤΡΑ

Υπάρχουν πόλεις που χτίστηκαν πάνω σε βουνά, άλλες πάνω σε πέτρες.
Και υπάρχει η Βενετία — η πόλη που χτίστηκε πάνω σε κορμούς δέντρων.

Ένα “δάσος” κάτω από το νερό

Στον πυθμένα της λιμνοθάλασσας, κάτω από τα παλάτια και τις εκκλησίες,
κρύβεται ένα δάσος από εκατομμύρια κορμούς.
Ξύλα από δρυς και λάρικα, καρφωμένα κάθετα μέσα στη λάσπη,
στήριξαν τη Βενετία τον 5ο αιώνα μ.Χ.,
όταν οι πρώτοι κάτοικοι ήθελαν να φτιάξουν ένα ασφαλές καταφύγιο μακριά από τις επιδρομές.

Το έδαφος της λιμνοθάλασσας ήταν μαλακό, βούρκος, και χωρίς σταθερό έδαφος.
Δεν μπορούσαν να χτίσουν πέτρινα σπίτια πάνω στη λάσπη — θα κατέρρεαν.

Φύτεψαν το θεμέλιο της πόλης μέσα στο νερό!

Έκοψαν χιλιάδες κορμούς από δέντρα (κυρίως δρυς, φτελιά, λάρικας – ένα είδος κωνοφόρου)
και τους κάρφωσαν κάθετα μέσα στη λάσπη του βυθού, μέχρι να φτάσουν σε στρώμα πιο στέρεο.

Έπειτα:

Πάνω στους κορμούς έβαλαν οριζόντιες ξύλινες δοκούς,
κι επάνω σ’ αυτές πέτρες, τούβλα και μάρμαρα.
Έτσι δημιουργήθηκε ένα “ξύλινο νησί” που έγινε θεμέλιο για κάθε κτίριο.

Κανείς τότε δεν μπορούσε να φανταστεί πως εκείνη η ιδέα — να “φυτέψουν” μια πόλη μέσα στο νερό —
θα άντεχε 1.500 χρόνια.

Εργάτες και μηχανικοί σε θεμελίωση με ξύλινους πασσάλους στη Βενετία, αρχές 20ού αιώνα.
Φωτογραφία από το αρχείο του Δήμου Βενετίας και το Venice in Peril Fund.

Το ξύλο που δεν σαπίζει

Οι κορμοί της Βενετίας δεν σαπίζουν.
Μέσα στο νερό, χωρίς οξυγόνο, δεν μπορούν να αναπτυχθούν μικρόβια και μύκητες.
Αντί να καταστραφούν, μεταμορφώνονται:
τα άλατα του νερού εισχωρούν μέσα τους και τους κάνουν σκληρούς σαν πέτρα.

Κάτω απ’ τα κανάλια, η φύση και η ανθρώπινη επινοητικότητα συνεργάστηκαν —
και δημιούργησαν ένα θαύμα μηχανικής που κανείς δεν βλέπει, αλλά όλοι πατούν πάνω του.

Κάθε κτίριο της Βενετίας (μέχρι και η Basilica di San Marco)
στηρίζεται πάνω σε δεκάδες χιλιάδες κορμούς δέντρων —
ένα “δάσος κάτω από το νερό”!

Υπολογίζεται ότι κάτω από όλη τη Βενετία υπάρχουν περίπου 10 εκατομμύρια πασσαλωμένοι κορμοί.

Η Βενετία δεν επιπλέει —
στηρίζεται σ’ ένα αρχαίο δάσος που κοιμάται κάτω από το νερό.

Το MOSE — η σύγχρονη ασπίδα

Σήμερα, που η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει,
η Βενετία προστατεύεται από ένα άλλο θαύμα: το MOSE Project.
Πελώριες πύλες, τοποθετημένες κάτω από τη λιμνοθάλασσα,
ανεβαίνουν όταν το νερό απειλεί να πλημμυρίσει την πόλη
και κλείνουν προσωρινά τη Βενετία από τη θάλασσα.

Το MOSE δεν είναι μόνο τεχνικό έργο· είναι σύμβολο ελπίδας.
Δείχνει πως, όπως οι παλιοί Βενετσιάνοι έστησαν θεμέλια μέσα στη λάσπη,
έτσι κι εμείς μπορούμε να στηρίξουμε το μέλλον μας πάνω στην εφευρετικότητα και την αγάπη για ζωή.

Το σύστημα MOSE αποτελείται από 78 τεράστιες χαλύβδινες πύλες, τοποθετημένες σε τέσσερα περάσματα της λιμνοθάλασσας.
Όταν αναμένεται πλημμύρα, οι πύλες γεμίζουν με αέρα, ανασηκώνονται από τον βυθό
και αποκόπτουν προσωρινά τη θάλασσα.
Μόλις πέσει η στάθμη, γεμίζουν ξανά με νερό και επιστρέφουν στη θέση τους.

Το όνομα του συστήματος MOSE

Το όνομα του συστήματος MOSE παραπέμπει στον προφήτη Μωυσή,
που διαχώρισε την Ερυθρά Θάλασσα — όπως αναφέρει η Παλαιά Διαθήκη —
για να διαφύγουν οι Ισραηλίτες από την Αίγυπτο και τον στρατό του Φαραώ που τους καταδίωκε.

Μια πόλη πάνω σε κορμούς δέντρων, χτισμένη σε λάσπη,
που άντεξε σεισμούς, πολέμους, παλίρροιες, τουρισμό, μόλυνση και τον χρόνο,
και τώρα έχει ένα ρομποτικό θαλάσσιο φράγμα που σηκώνεται για να τη σώσει από την κλιματική αλλαγή.

Αυτό είναι ζωντανό μάθημα πολιτισμού και αντοχής.

Οι μηχανικοί λένε πως με το MOSE η πόλη μπορεί να προστατευτεί τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 22ου αιώνα,
αρκεί να συνεχιστούν οι συντηρήσεις και να ελέγχεται η στάθμη του νερού.

Και είναι μαγικό ότι οι ίδιοι κορμοί που μπήκαν στον βυθό τον 6ο αιώνα,
ακόμα κρατούν τα παλάτια και τις εκκλησίες της όρθια.

La Serenissima — Και η μουσική… πάντα παρούσα

Οι περισσότεροι ξέρουν τη Βενετία ως ρομαντική πόλη με γόνδολες,
όχι ως μηχανικό θαύμα.

Η Ιταλία δεν έχει μόνο αρχιτεκτονική.
Έχει ρυθμό.

Η μουσική της Βενετίας — από τον Βιβάλντι ως τη σύγχρονη καντσόνε —
είναι ο ήχος του νερού, των καναλιών, των βημάτων στις γόνδολες.
Είναι η ανάσα μιας πόλης που έμαθε να επιπλέει, όχι να πνίγεται.

Βάλτε να παίζει ένα “O Sole Mio” ή ένα “Con Te Partirò”,
και δείτε τις εικόνες της Βενετίας να καθρεφτίζονται στο νερό —
μια πόλη που ζει από θαύμα και το γνωρίζει.

Ίσως τελικά η Βενετία να μην ανήκει στη γη, αλλά στη μουσική της

Τι πρέπει να ξέρετε

Από πού πήρε το όνομά της

Η λέξη «Βενετία» (Venezia) προέρχεται από τους Veneti, έναν αρχαίο λαό που ζούσε ανάμεσα στην Αδριατική Θάλασσα και τις Άλπεις.
Στους ρωμαϊκούς χρόνους η περιοχή λεγόταν Venetia et Histria, και αργότερα το όνομα πέρασε στην πόλη που αναπτύχθηκε μέσα στη λιμνοθάλασσα.

Πώς δημιουργήθηκε – Μια πόλη γεννημένη από ανάγκη

Η Βενετία γεννήθηκε τον 6ο αιώνα, όταν κάτοικοι της βόρειας Ιταλίας κατέφυγαν στη λιμνοθάλασσα για να σωθούν από τις επιδρομές των βαρβάρων.
Εκεί, πάνω σε νησίδες με λάσπη και καλάμια, έστησαν πλατφόρμες από ξύλινους κορμούς και έχτισαν επάνω τους σπίτια, ναούς και παλάτια.
Έτσι δημιουργήθηκε μια πόλη επάνω στο νερό — το πιο παράδοξο και ανθεκτικό θαύμα της Ευρώπης.

Συνολική έκταση

Ο Δήμος Βενετίας (Comune di Venezia) καλύπτει περίπου 414,57 km², μαζί με τη λιμνοθάλασσα, τα νησιά και τις χερσαίες περιοχές (Mestre, Marghera).
Το ιστορικό κέντρο, δηλαδή η παλιά πόλη μέσα στη λιμνοθάλασσα, καταλαμβάνει μόλις 6 km² — είναι το τμήμα που στηρίζεται στους ξύλινους πασσάλους.

Ο αριθμός των νησιών

Η λιμνοθάλασσα της Βενετίας περιλαμβάνει 118 μικρά νησιά, συνδεδεμένα με πάνω από 400 γέφυρες.
Ανάμεσά τους τα πιο γνωστά είναι το Murano, το Burano, το Torcello και το Giudecca.

Το ιστορικό κέντρο

Το κλασικό κομμάτι της Βενετίας — με την Πλατεία του Αγίου Μάρκου, τα παλάτια, τα κανάλια και τις γόνδολες μέχρι την γέφυρα των στεναγμών —
είναι το μόνο τμήμα που στέκεται πάνω σε εκατομμύρια κορμούς δέντρων, βυθισμένους στη λάσπη εδώ και περισσότερους από 1.500 χρόνους.
Εκεί ζουν σήμερα περίπου 51.000 κάτοικοι, ενώ ολόκληρος ο Δήμος αριθμεί 249.000 κατοίκους.

Σας προτείνουμε να διαβάσετε τo σχετικό άρθρο – αφιέρωμα : Η Γαληνοτάτη – Από τους Δόγηδες ως το “Nessun Dorma”